İdari Gözetime Alternatif Yükümlülükler

Tanıdığınız veya akrabanız bir sebeple polisler tarafından alındı ve geri gönderme merkezine götürüldü. Ve siz de pek doğal olarak onu oradan çıkarmak istiyorsunuz değil mi? Öncelikle geçmiş olsun, umarım işiniz bir an önce çözülür ve o bir an önce hürriyetine kavuşur da sevinirsiniz. Hukuk devleti demek, her kişi ve kurumun hakları ve ödevlerinin kanun maddelerinde açıkça belirtilmiş olması anlamına geliyor. Peki, idari gözetimde bulunan kişi, muhtemelen yasadışı kalan (çoğunlukla böyle oluyor) yabancının bir an önce (en acilinden olsa iyi olur ????) çıkması için yasalar nasıl haklar tanımış, beraber görelim.

Sınır dışı kararı almış kişi, bu kararın hukuka aykırı ve keyfi alındığını iddia ediyor olabilir. Bunu mahkeme kararıyla ispat etmek istiyorsa, süresi içinde idare mahkemesinde davasını açar ve eğer kabul edilirse canım ülkemizde güzelce yaşar. Tabii bu mahkeme kararını idari gözetim merkezine götürmesi şartıyla. Bu götürme işlemi de değerli avukatlarımız tarafından yapılır.

Fakat bu yazının konusu bu değil. Bu yazı, tutuklama tedbirine benzeyen ve yabancının idari gözetim altında tutularak hürriyetinden yoksun kalmasına alternatif olacak diğer yolları göstermeyi amaçlıyor. Diğer bir ifade ile, kişi yasa dışı olarak ülkemizde kalmış, iyi güzel de idari gözetim merkezine götürülmesin; cezası neyse dışarıda çeksin arzusuna kanun koyucumuz "hay hay" demiş ve kanuna maddeler eklemiş. Bu şartların varlığı halinde sulh ceza hakimi karar verirse kişi cezasını içeride değil, dışarıda çekebilecek haklara sahip olur.

Eğer bu konuyla ilgili daha fazla bilgi almak veya bir avukatla görüşmek isterseniz, İstanbul Deport Avukatı yazısına göz atabilir ve detayları öğrenebilirsiniz.

İdari Gözetime Alternatif Yükümlülükler: Kanuni Dayanaklar ve Uygulama

İdari gözetim kararı, Türkiye'de yabancıların sınır dışı edilme sürecinde geri gönderme merkezlerinde tutulmalarını ifade eder. Ancak, Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu'nun (YUKK) 57/A maddesi kapsamında, bu karara alternatif olarak uygulanabilecek bir dizi yükümlülük öngörülmüştür. Bu yükümlülükler, kaçma riski taşımayan ve kamu düzenine tehdit oluşturmayan yabancılar için bir çözüm sunar. 6 Aralık 2019 tarihinde çıkarılan 7196 sayılı Kanun ile alternatif yükümlülüklerin çerçevesi daha da netleştirilmiştir.

Bu yazıda, idari gözetim kararına alternatif olarak uygulanabilecek yükümlülüklerin neler olduğunu, kanuni dayanaklarını ve uygulamadaki yerlerini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

İdari Gözetim Nedir?

İdari gözetim, sınır dışı edilme riski bulunan yabancıların, hukuki süreçler tamamlanana kadar gözetim altında tutulmasıdır. Bu süreçte yabancılar, geri gönderme merkezlerinde kalırlar. Ancak, bu uygulamanın insan haklarına aykırı olabileceği durumlar göz önüne alındığında, daha hafif ve özgürlük kısıtlamalarını en aza indiren alternatif yükümlülükler tercih edilebilmektedir.

YUKK 57/A Maddesi Nedir?

YUKK 57/A maddesi, idari gözetim kararının yerine uygulanabilecek alternatif yükümlülükleri düzenler. Bu maddede, kaçma riski taşımayan ve kamu güvenliğini tehdit etmeyen yabancılar için özgürlük kısıtlayıcı olmayan çözümler önerilmiştir. Bu düzenleme, yabancının hem haklarını korumayı hem de devletin gözetim ve denetim gereksinimlerini karşılamayı amaçlar.

Alternatif Yükümlülükler Nelerdir?

YUKK 57/A maddesi kapsamında idari gözetim kararı yerine getirilebilecek alternatif yükümlülükler şunlardır:

• Belirli Adreste İkamet Etme Zorunluluğu:
  Yabancının idari makamlar tarafından belirlenen bir adreste ikamet etmesi istenir. Bu uygulama, yabancının sürekli takip edilmesini sağlar ve kaçma riskini en aza indirir. YUKK 57/A-1(a) maddesi bu yükümlülüğü düzenler. Bu uygulamada yabancı, geri gönderme merkezleri yerine evinde veya belirlenmiş başka bir güvenli adreste kalır.
• Düzenli Bildirim Zorunluluğu:
  Yabancının, belirlenen süreler içerisinde yetkili makamlara başvurarak mevcut durumu hakkında bilgi vermesi gerekir. Bu, kaçma riski düşük olan yabancılar için ideal bir yükümlülüktür ve yabancının sürekli kontrol altında tutulmasını sağlar. YUKK 57/A-1(b) maddesi bu yükümlülüğe işaret eder.
• Aile Temelli Geri Dönüş Programları:
  Bu yükümlülük, yabancının ailesiyle birlikte ülkelerine gönüllü olarak dönmelerini teşvik eden bir uygulamadır. YUKK 57/A-1(c) maddesi ile düzenlenmiştir. Gönüllü geri dönüş teşvik edilir ve yabancıya ailesiyle birlikte dönüş sürecinde gerekli destek sağlanır.
• Geri Dönüş Danışmanlığı:
  Yabancıya, geri dönüş sürecinde karşılaşabileceği zorluklar hakkında bilgi verilir. Bu danışmanlık hizmeti, yabancının ülkesine dönerken uyum sağlayabilmesi için destek sağlar. YUKK 57/A-1(ç) maddesi uyarınca uygulanır ve gönüllü geri dönüşü teşvik eder.
• Kamu Yararına Gönüllü Hizmetler:
  Yabancıların, kamu yararına hizmetlerde gönüllü olarak çalışması sağlanır. YUKK 57/A-1(d) maddesi ile düzenlenen bu yükümlülük, topluma katkıda bulunmalarını sağlar ve yabancının sosyal entegrasyonuna yardımcı olur.
• Teminat:
  Yabancıdan belirli bir miktar para teminatı alınır. Bu teminat, yabancının Türkiye'den çıkış yapmasını garanti altına almak için kullanılır. Yabancı belirtilen süre içerisinde çıkış yapmazsa, teminat hazineye irat kaydedilir. YUKK 57/A-1(e) maddesi bu uygulamayı kapsar. Teminat uygulaması, kaçma riski düşük olan yabancılar için caydırıcı bir mekanizma olarak kullanılmaktadır.
• Elektronik İzleme:
  Yüksek kaçma riski taşıyan yabancılar için elektronik izleme cihazları kullanılarak izleme yapılır. YUKK 57/A-1(f) maddesi kapsamında uygulanır. Elektronik kelepçe gibi teknolojiler kullanılarak yabancının hareketleri takip edilir ve bu süreçte sulh ceza hakimliğine başvuru yapma hakkı tanınır.

Kanuni Dayanaklar

Alternatif yükümlülükler, 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 57/A maddesi ile düzenlenmiştir. Bu maddeye ek olarak, çeşitli yönetmeliklerle uygulamaya ilişkin detaylar belirlenmiştir. Bu düzenlemelerle idari gözetim süresi en fazla 24 ay olarak sınırlandırılmıştır. Eğer yabancı bu süre zarfında yükümlülüklerini yerine getirmezse, idari gözetim altında tutulması söz konusu olabilir.

Yargıtay Kararları ve Uygulama Örnekleri

Yargıtay’ın özellikle teminat ve elektronik izleme uygulamalarıyla ilgili verdiği kararlar, alternatif yükümlülüklerin hukuki dayanağını güçlendirmektedir. Yargıtay 12. Hukuk Dairesi’nin verdiği bir kararda, kaçma riski taşımayan bir yabancıdan alınan teminatın süresi dolduktan sonra, kişinin ülkeden ayrılmadığı için teminatın hazineye irat kaydedildiği belirtilmiştir. Ayrıca, belirli adreste ikamet ve düzenli bildirim gibi uygulamalarda, yabancıların kamu düzenine zarar vermeden izlenmesi gerektiği vurgulanmıştır.

Elektronik izleme gibi teknolojik çözümler, kaçma riski yüksek olan yabancılar için daha güvenilir bir gözetim mekanizması sunarken, toplumsal güvenliği sağlamayı da amaçlamaktadır. Yargı kararları bu tür uygulamaların insan hakları çerçevesinde dikkatlice değerlendirilmesi gerektiğini belirtmiştir.

FAQs

İdari gözetim nedir?
İdari gözetim, yabancıların sınır dışı edilme süreci tamamlanana kadar geri gönderme merkezlerinde tutulmasıdır.

Alternatif yükümlülükler nelerdir?
Alternatif yükümlülükler arasında belirli adreste ikamet etme, düzenli bildirimde bulunma, geri dönüş danışmanlığı, kamu yararına hizmetlerde çalışma, teminat ve elektronik izleme gibi uygulamalar yer alır.

Teminat nedir ve nasıl uygulanır?
Teminat, yabancıdan alınan bir miktar parayı ifade eder. Yabancı belirtilen süre içinde Türkiye'den çıkmazsa teminat hazineye irat kaydedilir.

Elektronik izleme nedir?
Elektronik izleme, kaçma riski olan yabancılar için kullanılan bir takip yöntemidir. Elektronik kelepçe gibi cihazlarla bireyin hareketleri izlenir.

Belirli adreste ikamet etme ne anlama gelir?
Bu yükümlülük, yabancının idari makamlarca belirlenen bir adreste kalmasını zorunlu kılar. Kaçma riskini azaltmak amacıyla uygulanır.

YUKK 57/A maddesi nedir?
YUKK 57/A maddesi, idari gözetim kararına alternatif olarak uygulanabilecek yükümlülükleri düzenleyen hukuki bir maddedir.

Sonuç

İdari gözetim kararına karşı alternatif yükümlülükler, yabancıların haklarını korurken devletin güvenliğini sağlamaya yönelik önemli bir düzenlemedir. YUKK 57/A maddesi, idari gözetimin ağır sonuçlarını hafifletmek için geliştirilmiş bir mekanizma sunar. Bu yükümlülükler, özgürlük kısıtlamalarını en aza indirerek hem devletin yükümlülüklerini yerine getirmesine hem de yabancıların haklarının korunmasına olanak sağlar.